Do rozpoczęcia roku akademickiego
mamy jeszcze kilka tygodni, ale dla wielu młodych ludzi połowa września to czas
pakowania walizek i myślenia o tym, co czeka ich na uczelni. Skłaniam się tu
przede wszystkim do „pierwszoroczniaków”, bo dla większości z nich nowością
będzie nie tylko specyfika uczelni, ale również przeprowadzka do nowych miast,
opuszczenie rodzinnego gniazda i próbka życia „na własny rachunek”.
 |
| Fot. Bill Smith | www.flickr.com | Creative Commons |
Z Warszawy wieje wiatr zmian
Od jakiegoś czasu minister Gowin
opowiada o zmianach, które miałyby podnieść standard polskich uczelni do norm
światowych. Pojawił się pomysł wydłużenia studiów zaocznych nawet o dwa
semestry, zaś studia stacjonarne zostaną pozbawione dużej części dofinansowania,
co poskutkuje przyjmowaniem mniejszej liczby studentów. MNiSW podaje, że na
jednego wykładowcę miałoby przypadać 13 studentów.
Jeśli chodzi o zmniejszenie liczby
osób przyjmowanych na studiach, to przyklaskuję temu tematowi i w zasadzie nie
ma się czego czepiać. Nie od dzisiaj wiadomo, że na studia dostaje się za dużo
ludzi. Wielu młodych ludzi spala się już po pierwszym roku, bo okazuje się, że
popularna informatyka albo biotechnologia to nie temat dla nich, tym bardziej,
że zawsze interesowała ich literatura współczesna. No, ale babcia przeczytała w
gazecie, że inżynierowie mają teraz przyszłość i najwięcej zarabiają.
Nie brakuje ludzi, którzy idą na
studia z rozsądku i nie zamierzam ich bronić. Sam poszedłem na uczelnię nie do
końca kierując się szczerą, niemalże dziecięcą pasją. Gdyby tak było, to nie
zaczynałbym studiów finansowych, tylko dziennikarskie albo filologiczne. Na
refleksje przyjdzie jeszcze czas – teraz wróćmy do tematu.
Trzy lata temu część moich
znajomych rozpoczynała studia. Na mnie miał przyjść czas dopiero w 2015 roku. Dowiadywałem
się od nich ciekawych rzeczy na temat przeludnienia na niektórych kierunkach.
Na Wydział Prawa i Administracji (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu),
przyjęto wówczas 600 studentów (nie, nie stuknąłem na klawiaturze o jedno zero
za dużo). Wtedy nie mieściło mi się to w głowie, może dlatego, że jeszcze mało
wiedziałem o świecie. Nadal mało wiem, ale teraz wydaje mi się, że jestem
świadomy przynajmniej w sferze edukacji.
Sprawdziłem normy panujące na UMK i
okazuje się, że jeszcze w zeszłym roku akademickim na prawo dostawało się
maksymalnie 620 osób. Brzmi nieprawdopodobnie? Cóż, jeśli mieszkasz na wsi,
gdzie żyje 600 osób, to oznacza, że gdyby to byli sami studenci prawa UMK,
Twoja miejscowość wyludniłaby się całkowicie.
Stąd z pewnością istotne są zmiany
proponowane przez ministerstwo. Nawiasem mówiąc, UMK poszło już po rozum do
głowy i niezależnie od decyzji Gowina, sami od tego roku akademickiego planują
wprowadzić cięcia liczby studentów. Nie wiem w jakim stopniu uda im się zrealizować
ambitnie postawiony cel, ale będę trzymał kciuki (jeśli jesteś studentem prawa
na UMK i czytasz ten tekst, to napisz komentarz albo maila).
Nie udało mi się znaleźć statystyk
dotyczących tego, jak wielu studentów ostatecznie kończy prawo na UMK, ale mam
bardziej ogólnopolskie statystyki (choć Toruń jest mi bliższy, to dajmy już
spokój biednemu Kopernikowi). Wyliczono, że w latach 2002-2014, polskie wydziały
prawnicze wypuściły tylko 16% studentów z dyplomem magistra. Reszta odpadła
gdzieś po drodze.
Odpadali z różnych względów, bo
przecież założenie, że byli za głupi na skończenie prawa byłoby zbyt daleko
idącym i krzywdzącym uproszczeniem. Znam dziewczyny, które robiły przerwy z
powodu macierzyństwa i potem trudno im było z powrotem wskoczyć w kierat.
Łączenie wychowywania z nauką nie jest proste.
Oczywiście nie brakuje ludzi,
którym po prostu było nie po drodze z jakimś kierunkiem i dlatego z niego zrezygnowali.
Oprócz nich jest też cała masa osób, które nie sprostały wymaganiom stawianym
przez wykładowców. Jednak na takich uczelnia jest zdolna jeszcze trochę
zarobić, więc podwyższanie standardów i rezygnowanie z „warunkowiczów” uderzy w
niektóre uniwersytety.
Kiedyś kolega opowiadał mi, że
rektor jego uczelni opowiadał, że za pieniądze z warunków udało im się
odremontować część uczelni. Taka anegdota, która nie musi być prawdziwa, bo
wątpię w aż taką bezczelność władz uniwersytetu, jednak sądzę, że temat nie
jest oderwany od rzeczywistości. Za kolosalne dochody z warunków można zrobić
na uczelni wiele pożytecznych rzeczy.
Zaocznym zawsze wiatr w oczy
Studenci niestacjonarni to
specyficzna grupa ludzi, której życie zdążyłem już poznać. Sam musiałem się
wpasować w ten sposób zdobywania wykształcenia, ale o tym może w innym tekście.
Na ten moment chciałbym skupić się
na tym, że rząd proponuje wydłużenie studiów niestacjonarnych aż o DWA
SEMESTRY. Co to oznacza dla studentów? Oczywiście większe wydatki na studia.
Opłacenie roku na uczelni państwowej to nierzadko wydatek rzędu 3-4 tysięcy
złotych. Uniwersytet Warszawski na moim kierunku liczy sobie prawie 5,5 tysiąca
złotych.
Tylko co przyniosą takie zmiany?
Moim skromnym zdaniem nic, ale jestem tylko anonimowym gościem z internetu,
który po prostu zabrał głos. Na studiach zaocznych poznałem mnóstwo osób, od
których dowiedziałem się ciekawych rzeczy. Podczas minionego roku akademickiego
miałem kontakt z ludźmi z różnych stron kraju.
Cóż, moje życie urozmaicał fakt, że
podczas każdego zjazdu wynajmowałem pokój w uczelnianych akademikach, żeby
zminimalizować koszty studiowania. Dojeżdżałem z drugiego końca Polski,
podobnie jak osoby, które poznawałem w akademikach. Pokoje nigdy nie były
jednoosobowe. Prawie zawsze prócz mnie nocowała jeszcze jedna, czasem dwie
osoby i mogliśmy sobie pogadać.
Wszyscy zaoczni studenci coś
robili, kiedy nie spędzali czasu na uczelni. Pracowaliśmy w różnych miejscach –
wielu w zawodzie, niektórzy imali się każdego zajęcia, żeby opłacić czesne i
zarobić na dojazdy. Do tego dochodziły zjazdy, często trzy razy w miesiącu
(potrafiły się zacząć już w piątek po 16).
Wydłużenie studiów niestacjonarnych
o kolejny rok spowoduje tylko, że budżet studentów będzie obciążony o kolejnych
kilka tysięcy, a w głowach nie zostanie wcale więcej. Wykładowcy nie przestaną
spóźniać się na zajęcia, ani nie znajdą więcej czasu na przekazanie wiedzy. Po
prostu wszystko, co można było zrobić w 3 lata, będzie robione w 4.
Problemem uczelni wyższych jest
przestarzała wiedza przekazywana przez stetryczałych dziadków, którzy nie chcą
ustąpić miejsca młodym praktykom. Wielu z nas znało już z pracy w zawodzie to,
o czym próbowano nas nauczyć na studiach. Wiadomo, dostaliśmy się do pracy w
większości tylko dlatego, że mieliśmy napisane w CV „student finansów i
rachunkowości”, bo dlaczego na staż do banku mieliby przyjąć studenta filologii
polskiej?
Jednak prawda jest taka, że problem
edukacji wyższej i obniżonych standardów polskich uczelni nie tkwi w studentach
tylko w tym, jak dzisiaj wyglądają studia.
Patologia goni patologię
Przygotowując się do napisania tego
tekstu, przeglądałem najświeższe wiadomości dotyczące planowanych zmian. W
jednym artykule natknąłem się na wypowiedź wykładowcy na uczelni wyższej.
Opowiadał o tym, że kiedy inne placówki otwierały kierunki niestacjonarne,
istniał problem należytego traktowania studentów zaocznych.
Wykładowcy nie chcieli się nawet
fatygować na zajęcia i wysyłali tam swoich asystentów. Ja nie doświadczyłem
czegoś takiego, ale nie były mi obce sytuacje (również z opowieści), że
wykładowca się nie starał przekazać wiedzy albo robił to w taki sposób, że sam
czuł zażenowanie atmosferą niezrozumienia panującą w sali.
To samo było na studiach dziennych.
Niejednokrotnie słyszałem, że studenci zaoczni są lepiej postrzegani od
dziennych, bo są pracowici, udaje im się łączyć naukę z pracą, szybciej zdobywają
doświadczenie zawodowe, itp. Jednak punkt widzenia zależy od punktu siedzenia.
Mówili tak niektórzy wykładowcy, czasem słyszałem to od studentów dziennych.
Jednak wciąż utrzymuje się przekonanie, że jak za zaoczne się zapłaci, to się
je skończy i że po dziennych człowiek posiada większą wiedzę, lepsze
zrozumienie problematyki zawodowej.
Może tak jest, a może nie. Jednak
niezależnie od formy studiów, jaką byście kiedykolwiek wybrali, patologie będą te same. To ciekawe i śmieszne zarazem,
że nieważne jest też jaką uczelnię wybierzecie, ani miasto w Polsce, żeby
natknąć się na te same wykolejenia systemu.
O spóźnialskich studentach mówi się
wszędzie. We Wrocławiu parę lat temu powstała nawet galeria najciekawszych
wymówek spóźnialskich żaków. A co z wykładowcami, którzy przychodzą na zajęcia
z poślizgiem? – Nic.
Co z wykładowcami, którzy piszą
książki, a potem wymagają od studentów znajomości lektury i to na wyrywki? –
Nic, po prostu student, który przekręci dwa, trzy słowa na egzaminie pisemnym,
obleje i podejdzie do poprawki albo będzie miał warunek i da zarobić uczelni.
Co z reformą uczelni wyższych? –
Też nic, bo co roku mamy reformę edukacji na szczeblu podstawówka-gimnazjum. Od
dziesięcioleci lecimy tym samym programem, niezależnie od tego, że wiele się
zmieniło. Powstały nowe ustawy, rozporządzenia, czasem nawet branża przeszła
gruntowny „remont”. Wykładowca dalej będzie uczył tego samego, bo to podstawa
programowa i vademecum, bez którego nie poradzisz sobie w zawodzie.
Co z zapychaczami? – Tak, nie tylko
w liceum są przedmioty, których nie potrzebujesz. Jeśli jeszcze jesteś w szkole
średniej i marzysz, że jak pójdziesz na studia informatyczne, to nie będziesz
musiał zakuwać czegoś w stylu popularnej w liceum budowy pantofelka, to się mylisz.
Na Twoim kierunku na pewno znajdzie się jakiś akademicki synonim budowy
pantofelka i będzie trzeba to zaliczyć, żeby zostać programistą.
Podsumowując, wiele się musi
zmienić, żeby wreszcie było normalnie. Na początek zmieniłbym pomysły ministra
Gowina. Gdyby tak zacząć od odmładzania uczelni wyższych i wprowadzania zmian w
sylabusach, to może coś by się poprawiło. Wydłużanie studiów zaocznych? Nie ma
sensu, ale jeśli ktoś będzie bardzo chciał, to to i tak przejdzie, a ja (jako
jednostka) nie będę miał nic do gadania.
Autor.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz